Từ Lã Bất Vi với canh bạc ‘buôn vua’ lẫy lừng lịch sử tới Elon Musk và màn giao dịch thế kỷ: ‘Điểu tận cung tàng’ có lặp lại?
06/06/2025 15:03 PM | Sống
Lã Bất Vi - Elon Musk, 2 con người, 2 thời đại, 2 bối cảnh nhưng cùng chung một ‘canh bạc’ cuộc đời: “Buôn Vua”. Nhưng liệu 2 ‘siêu nhân’ này có chung một kết cục?
Lã Bất Vi thời xưa học được cách làm giàu qua người bố: "Thưa cha, buôn gì lãi nhất?" - "Buôn vua!". Elon Musk chia sẻ với báo giới: “Tiền đặt cược quá cao khiến tôi cảm thấy mình không có lựa chọn nào khác”.
Lã Bất Vi – kết cục bi thảm của “kẻ buôn vua”
Xuất thân là dân buôn bán, Lã Bất Vi xứng đáng với danh hiệu "thiên hạ đệ nhất kỳ thương" trong lịch sử TQ khi vận dụng thành công óc kinh doanh của mình để thâu tóm quyền lực. Lã Bất Vi nổi tiếng về biệt tài buôn quan bán tước, đỉnh điểm là buôn... vua. Theo Sử ký (Tư Mã Thiên), Lã Bất Vi đến Hàm Đan thấy Tử Sở (Trang Tương Vương sau này, cha của hoàng đế Tần Thủy Hoàng) đang phải làm con tin ở đây vì mẹ ông không được vua Tần sủng ái, Bất Vi nghĩ ngay: “Món hàng này lạ, có thể buôn được!”.
Bất Vi bèn đến nói với Tử Sở:
- Tôi có thể làm cửa nhà ngài lớn lên.
Tử Sở cười:
- Ông hãy tự làm cho cửa nhà ông lớn lên đã rồi hãy làm đến cửa nhà tôi.
Lã Bất Vi nói:
- Thế thì ngài không biết: Cửa nhà tôi phải đợi cửa nhà ngài mới lớn được.
Có thể thấy, Lã Bất Vi là một nhà buôn lớn có đầu óc kinh doanh nhạy bén và hết sức to gan.
Ông ta dâng người thiếp tên là Triệu Cơ, xinh đẹp, đàn hay múa giỏi, đã có mang với mình cho Tử Sở. Tử Sở lập Triệu Cơ làm phu nhân, tuy đủ ngày đủ tháng mới sinh Doanh Chính (nhưng ngay cả Sử ký cũng cho rằng Doanh Chính là con của Bất Vi, vì có người mang bầu quá ngày quá tháng mà vẫn chưa sinh, và trước khi lấy Tử Sở thì Triệu Cơ đã có mang với Bất Vi).
Lã Bất Vi cung nghìn vàng, ứng vạn bạc cho Tử Sở nuôi đãi tân khách, mua nhiều vật qúy của lạ về Tần xin gặp Hoa Dương Phu nhân vì biết bà rất được vua Tần sủng ái nhưng lại không có con.
Nhân đó ca ngợi Tử Sở hết lời, lại nói Tử Sở dù ở Triệu vẫn rất nhớ bà. Rồi khuyên bà nhận Tử Sở làm con nuôi để làm chỗ dựa về sau. Hoa Dương phu nhân nghe lọt tai, thấy động lòng, đồng ý, bà xin An Quốc Quân lập Tử Sở làm con nối dõi. An Quốc Quân nghe theo.
Về sau, Lã Bất Vi dốc tất cả tiền bạc của cải, sự tài ba của mình để đưa Doanh Chính lên ngôi hoàng đế đầu tiên ở Trung Quốc.
Khi Tần Vương còn nhỏ, Lã Bất Vi tư thông với thái hậu Triệu Cơ, về sau sợ lộ, ông ta đưa Lao Ái vào cung vờ làm hoạn quan “hầu hạ” Triệu Cơ. Lao Ái được Triệu Cơ yêu thích, sinh hai con với hắn, khiến hắn nảy sinh dã tâm: Lập con mình lên làm hoàng đế sau khi Tần vương chết. Vì thế, triều đình chia làm ba phe cánh: Vua – Tướng quốc – Thái hậu (kẻ núp bóng sau lưng là Lao Ái). Chuyện bị lộ, Tần Vương giết Lao Ái và hai người em cùng mẹ khác cha, giam thái hậu ở đất Ung.
Và kẻ mà Tần Thuỷ Hoàng muốn nhắm đến chính là tướng quốc đương triều - người đã hi sinh hết mình đưa ông lên làm vua – kẻ đã gây cho ông nỗi nhục nhã uất hận vì đã tư thông với thái hậu khiến ông mãi là một đứa con khó xác định nguồn gốc, và cũng chính là kẻ đã làm nảy thêm một cái ung nhọt không thể tha thứ với "thành tích" đưa Lao Ái đến bên thái hậu suýt làm đổ triều chính. Nhưng vì Lã Bất Vi công lao hiển hách, lại được các tân khách, biện sĩ nói giúp nên nhà vua khó lòng khép tội mà chỉ có thể cách chức tướng quốc của Lã Bất Vi, đuổi về đất phong.
Sau khi đuổi được Lã Bất Vi về đất phong, Tần vương Doanh Chính đã lớn mạnh thực sự, nắm giữ đại quyền trong tay. Lã Bất Vi tuy thất thế, nhưng tiếng tăm quá lớn, nhiều kẻ thăm viếng, nên vẫn có tầm ảnh hưởng không nhỏ. Chuyện đến tai Tần vương, ông ta bắt Lã Bất Vi đi đày ở đất Thục. Lã Bất Vi tự liệu chẳng thể sống được bèn uống thuốc độc tự tử. Đây chính là kết cục bi thảm của một kẻ buôn… vua, một thương nhân cho vay nặng lãi dám lộng hành trước một hoàng đế, cho dù ông ta có là cha ruột của nhà vua theo như những lời đồn đoán. 'Điểu tận cung tàng' (khi chim đã chết, người ta vác cung đi nơi mà không còn dùng đến nữa. Có ý nghĩa tương tự 'Qua cầu rút ván).
Elon Musk “mạo hiểm cả tính mạng” để ủng hộ ông Donald Trump
Elon Musk, người giàu nhất thế giới - chủ sở hữu mạng xã hội X - Giám đốc Điều hành SpaceX và Tesla, đã trở thành người ủng hộ lớn nhất của ông Donald Trump, thậm chí tuyên bố đang mạo hiểm mạng sống của mình để giúp tân Tổng thống trở lại Nhà Trắng.
"Những việc tôi làm khiến nguy cơ bị ám sát tăng đáng kể và tham gia vào chính trị không phải là điều tôi thích. Tôi không muốn chết", ông Musk chia sẻ với tờ Euronews.. "Nhưng tiền đặt cược quá cao khiến tôi cảm thấy mình không có lựa chọn nào khác ngoài việc làm điều đó".
Tuy nhiên, ông trùm công nghệ không phải lúc nào cũng là người ủng hộ ông Trump. Một số chuyên gia trước đây đã mô tả ông Musk là người theo đuổi chủ nghĩa tự do ở Thung lũng Silicon, chính Elon Musk đã tự gọi mình là người theo chủ nghĩa trung dung và "ôn hoà về chính trị".
Thành công của ông Trump trong kỳ bầu cử vừa qua là đỉnh cao của nỗ lực kéo dài sáu tháng, đồng thời là một canh bạc lớn: ông Musk đã để siêu ủy ban America PAC dẫn dắt chiến dịch vận động bỏ phiếu cho ông Trump ở các bang chiến trường. Ngược lại, ông Trump đã tin tưởng giao phó cho một người không có kinh nghiệm chính trị vai trò quan trọng trong chiến dịch của mình.
Theo báo New York Times, thật khó để chỉ ra rõ ràng vai trò của ông Musk trong việc đưa ông Trump trở lại Nhà Trắng, vì thành công luôn bao gồm nhiều yếu tố. Tuy nhiên, không thể phủ nhận rằng chiến thắng này không chỉ là thành công của ông Musk và số tiền mà ông đã chi ra.
Ông chủ mạng xã hội X gần như tự mình tài trợ cho chiến dịch này với chi phí hơn 175 triệu USD. Đội ngũ của ông đã gõ cửa khoảng 11 triệu nhà ở các bang chiến trường từ tháng 8, trong đó có khoảng 1,8 triệu ở Michigan và 2,3 triệu ở Pennsylvania. Ngoài ra, ông Musk đã chi 30 triệu USD cho chương trình gửi thư trực tiếp quy mô lớn và 22 triệu USD cho quảng cáo kỹ thuật số, bao gồm các phương tiện thân thiện với ông Trump.
Vào mùa xuân, khi gặp các cố vấn chính trị, ông Musk đã tập trung vào việc vận động từ 800.000 đến 1 triệu cử tri "ít khả năng đi bầu" ở bảy bang chiến trường - những người có thể nghiêng về ông Trump nhưng có lịch sử bỏ phiếu thất thường. Nhờ đó, ông Trump đã có lợi thế lớn ở các vùng nông thôn, vốn là trọng tâm của ông Musk.
Vị tỉ phú 53 tuổi sử dụng các chiến thuật vận động truyền thống. Ông lập một "đội xe" để chở cử tri ủng hộ ông Trump. Ông cũng kêu gọi bầu cử sớm và bầu bằng thư dù ông Trump từng nhiều lần chỉ trích cách thức này. Ngoài ra, Musk còn treo thưởng bằng tiền mặt, chẳng hạn như tặng 1 triệu USD cho những ai ký vào bản kiến nghị ủng hộ tự do ngôn luận và quyền sở hữu súng. Dù gây tranh cãi, vụ việc này đã thu hút sự chú ý của công chúng. Trong khi đó, tài khoản X của Musk với hàng triệu người theo dõi trở thành công cụ lan truyền thông tin ủng hộ ông Trump.
Cú “quay xe” bất ngờ khiến nhiều người liên tưởng tới câu chuyện của cổ nhân
Ngay sau khi được xem là người chiến thắng trong cuộc bầu cử năm 2024, ông Trump có bài phát biểu trước những người ủng hộ, trong đó ca ngợi tỷ phú công nghệ Elon Musk là "một người đặc biệt”, “một siêu thiên tài” và kêu gọi mọi người cần bảo vệ thiên tài của mình. Đồng thời, bổ nhiệm bổ nhiệm làm "viên chức chính phủ đặc biệt", giúp ông làm việc trong chính phủ nhưng vẫn tránh một số quy định bất lợi.
"Họ là những nhà lãnh đạo tài năng cùng nhau làm việc để đưa nước Mỹ trở nên vĩ đại trở lại. Chính phủ liên bang chắc chắn sẽ được hưởng lợi từ những ý tưởng và hiệu quả của ông Musk", Karoline Leavitt, thư ký báo chí của Nhà Trắng, nói với báo Wall Street Journal.
Nhưng chỉ 07 ngày sau khi nhậm chức, Elon Musk đã rời khỏi chức vụ ở Nhà Trắng để “tập trung cho công việc kinh doanh”. Tuy nhiên, sau sự rời đi này, một cuộc “khẩu chiến” đã diễn ra giữa nhà sáng lập Tesla và Tổng thống Mỹ đương nhiệm, kèm theo sự căng thẳng trong mối quan hệ của cả hai. Trong một bài đăng trên mạng xã hội X ngày 5/6, tỷ phú Elon Musk, chỉ trích Tổng thống Mỹ Donald Trump là "vô ơn".
Mối quan hệ của Elon Musk và ông Donald Trump đã khiến nhiều người nhớ tới câu chuyện lịch sử của Lã Bất Vi và Tần Thủy Hoàng. Mặc dù sống trong những thời đại và bối cảnh khác nhau, song họ đều là những doanh nhân có tầm ảnh hưởng lớn trong lịch sử và chính trị. Lã Bất Vi là người đã giúp Dị Nhân (sau này là Tần Thủy Hoàng) từ một hoàng tử yếu thế trở thành nhà lãnh đạo mạnh mẽ của Trung Quốc. Ông đã sử dụng tài năng và mối quan hệ của mình để định hướng chính trị, tạo ra cơ hội cho Dị Nhân lên ngôi. Tương tự, Elon Musk cũng đã đóng vai trò quan trọng trong việc định hình cuộc bầu cử Tổng thống của Donald Trump. Ông đã sử dụng tầm ảnh hưởng của mình để khuyến khích cử tri, tài trợ cho chiến dịch và tạo ra một làn sóng ủng hộ mạnh mẽ cho ông Trump.
Lã Bất Vi thể hiện khả năng chiến lược chính trị xuất sắc, xây dựng mối quan hệ với các lãnh đạo khác và tạo ra một liên minh vững mạnh để hỗ trợ đưa Doanh Chính lên ngôi. Musk cũng đã áp dụng các chiến lược tương tự trong lĩnh vực kinh doanh và chính trị, kết hợp công nghệ hiện đại và truyền thông xã hội để tiếp cận cử tri và tạo ra sự ủng hộ cho Trump. Sau khi Tần Thủy Hoàng lên ngôi, Lã Bất Vi có ảnh hưởng lớn đến các quyết định chính trị và chính sách của triều đình, mặc dù ông không còn nắm giữ quyền lực trực tiếp. Tương tự, sau khi Trump thắng cử, Musk trở thành một nhân vật có tiếng nói trong chính trường và có thể ảnh hưởng đến các quyết định, chính sách liên quan đến công nghệ và kinh tế.
Mối quan hệ giữa Lã Bất Vi và Tần Thủy Hoàng ban đầu rất chặt chẽ, nhưng sau này trở nên căng thẳng khi Tần Thủy Hoàng muốn thâu tóm toàn bộ quyền lực và không còn cần đến sự hỗ trợ của ông và dẫn tới một kết cục bi thảm. Điều này cũng đặt ra câu hỏi đáng suy ngẫm về tương lai của Elon Musk, khi mà những quyết sách của ông Trump và lợi ích của Elon Musk trực tiếp xung đột với nhau.
Trang Đào
